مطالعه تنوع بیماری زایی درجمعیت قارچ magnaporthe grisea، عامل بیماری بلاست برنج در استان گیلان

پنجاه جدایه تک اسپور magnaporthe grisea، عامل بیماری بلاست برنج متعلق به شش گروه انگشت نگاری dna که از روی یازده رقم در چهارده شهرستان استان گیلان طی سالهای 78-1376 جمع آوری شده بودند، از نظر بیماریزایی روی گروههای مختلفی از ارقام برنج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در مجموع 26 رقم و لاین شامل گروه ارقام افتراقی استاندارد بین المللی، رقم co39 همراه پنج لاین همسان تقریبی(near isogenic lines) ایجاد شده در زمینه ژنتیکی رقم co39 و دوازده رقم ایرانی در این آزمایش بکار رفتند. براساس واکنش هشت رقم افتراقی بین المللی، شش نژاد بین المللی از گروههای نژادی ia، ic و if شناسایی شدند. در بین آنها، سه نژاد ic-26، ic-29 و if-1 برای اولین بار در ایران شناسایی شد، دو نژاد ic-25 و ia-89 نژادهای غالب در گیلان بودند. در این مطالعه توانایی گروه لاینهای افتراقی در تمایز نژادها، در مقایسه با ارقام افتراقی بین المللی مورد ارزیابی قرار گرفت. این لاینها پنجاه جدایه آزمایش شده را فقط در دو نژاد مختلف قرار دادند. براساس واکنش ارقام ایرانی، جدایه های گروهبندی شده در شش نژاد بین المللی (براساس واکنش ارقام افتراقی بین المللی) در هفت فرم بیماریزایی قرار گرفتند. همچنین وقتی مجموع 26 رقم و لاین بکار رفته در این آزمایش، به عنوان یک گروه میزبان افتراقی برای تفکیک نژادها بکار رفتند، پنجاه جدایه فوق به سیزده فرم بیماریزایی تفکیک شدند. براساس نتایج بدست آمده بکارگیری سیستم تعیین نژاد بین المللی نتوانست طیف بیماریزایی جدایه ها را به خوبی بیان کند، چون وقتی ارقام ایرانی بر تعداد ارقام افتراقی افزوده شدند، نژادهای بین المللی شناسایی شده بیشتر تفکیک شدند و تعداد آنها به سیزده فرم بیماریزایی رسید. در بین ارقام ایرانی بکار رفته در این آزمایش، ارقام محلی بینام، حسن سرایی، علی کاظمی و دمسیاه بطور کامل در مقابل تمام جدایه ها سازگار بودند، در حالیکه ارقام سنگ طارم (رقم محلی)، خزر و نعمت (دو رقم اصلاح شده) در مقابل تمام جدایه های آزمایش شده ناسازگار تشخیص داده شدند. لذا فراوانی فنوتیپ های بیماریزایی روی ارقام ایرانی آزمایش شده، بین صفر (0/0) تا یک (0/1) متغیر بود. رقم سنگ طارم به عنوان یک رقم اصلاح نشده و محلی در مقابل تمام جدایه ها ناسازگار بوده, بطوریکه فراوانی فنوتیپ بیماریزایی برای این رقم صفر بود. در نتیجه، با توجه به مقاوم بودن این رقم در مقابل اغلب نژادهای آزمایش شده در گیلان، برای برنامه های اصلاحی جهت تولید ارقام مقاوم می توان از آن به عنوان یک والد مناسب استفاده نمود.